Voeding tegen zonnebrand

Hoe heeft voeding invloed op de bescherming van de huid?

Ook voeding heeft een invloed op de tijd dat jij in de zon kunt blijven totdat je verbrand. Gegevens van volksgezondheid uit 2016 laten zien dat Nederlanders en mensen wonende in Nederland te weinig groenten eten. Gemiddeld is de consumptie van groenten 125 gram per dag. Het minimum wordt gesteld op 200 gram per dag. De gemiddelde Nederlander eet 107 gram fruit per dag. Ook dit minimum wordt gesteld op 200 gram per dag. Maar juist groenten en fruit met uitgesproken kleuren zorgen voor bescherming tegen zonnebrand, en bovendien gaat er door een verhoging van de consumptie hiervan de gezondheid er ook nog op vooruit. Tijd voor verandering dus!

De rol van anti-oxidanten bij oxidatieve stress

Het woord 'antioxidant' betekent 'tegen oxidatie'. Dat is ook de rol van een antioxidant: de stof voorkomt schade van de cellen, die ontstaat door oxidatie.

Oxidatie is een natuurlijk proces, waarbij zogeheten vrije radicalen cellen kunnen beschadigen. In eerste instante binden deze vrije radicalen die normaliter in kleine getalen aanwezig zijn aan ziekteverwekkende substanties in het lichaam. Maar door de toename van ongezonde stoffen in onze maatschappij is de hoeveelheid aan vrije radicalen gestegen. Vrije radicalen kunnen ontstaan door o.a. ongezond eten, zuurstoftekort, blootstelling aan straling, roken, medicijngebruik maar ook niet te vergeten stress, uitlaatgassen en synthetische geurtjes! Daarnaast kunnen ze de celdeling ontregelen, waardoor ziektes zoals kanker kunnen ontstaan. Vrije radicalen bevatten een ongepaard elektron en hebben een elektron donor nodig om onschadelijk gemaakt te worden, hier komt de antioxidant van pas: 

               De antioxidant ontleent een elektron aan het vrije radicaal.

Wat zijn anti-oxidanten?

Antioxidanten (=tegen oxidatie) reageren dus op een dusdanige manier met de vrije radicalen dat deze onschadelijk worden gemaakt. 

Wanneer uv-straling in de huid doordringt ontstaan er ook vrije radicalen. Het imuunsysteem kan een deel van deze schade zelf bevechten, zoals hierboven omschreven, maar er is ook hulp nodig vanuit de voeding die wij consumeren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen 2 verschillende soorten antioxidanten, namelijk: enzymatische antioxidanten en niet-enzymatische antioxidanten. Enzymatische antioxidanten maakt het lichaam zelf aan, niet-enzymatische antioxidanten haal je uit voeding. Daarnaast worden antioxidanten ook nog opgedeeld in:   de wateroplosbare antioxidanten en de  in vetoplosbare antioxidanten . De in wateroplosbare antioxidanten zijn werkzaam binnen en buiten de cellen, terwijl vetoplosbare antioxidanten voornamelijk werken in celmembranen.

Welke voedingsmiddelen bevatten antioxidanten?

Voedingsgroepen zoals groenten en fruit bevatten veel van deze antioxidanten. Maar het zit ook in noten, pitten en zaden, kruiden & specerijen, cacao en thee. Onder de niet-enzymatische antioxidanten vallen onder meer: "Vitamine A, B3 (niacinamine) C, E, carotenoïden, lycopeen, polyfenolen & flavonoïden". Daarnaast zijn bepaalde mineralen zoals selenium en zink belangrijk omdat ze deel uitmaken van enzymen die als antioxidant werken

Weetje: Vitamine B3 (niacinamide) B3 zorgt voor de aanmaak van ceramine en vetzuren die er voor zorgen dat de barriérefunctie van de huid verbetert wordt en de huid minder snel uitdroogt. In een concentratie van 4 á 5 procent kan Ceramine er voor zorgen dat oppervlakkige pigmentvlekken verdwijnen.

Antioxidanten werken dus tegen de schade van UV-straling, maar hoe werkt dit dan?

Antioxidanten verzamelen zich in de opperhuid waar het de huid een buffer geeft tegen bescherming van zonnestraling. Organismen die direct aan zonlicht blootgesteld worden bevatten bijvoorbeeld veel astaxanthine. Dit is een antioxidant die bescherming biedt tegen de nadelige gevolgen van zonnestraling. Waterdieren zoals zalm, forel, garnaal, krab, zeekreeft en rivierkreeft maar ook sommige vogels zoals de flamingo, hebben hun kleur te danken aan de stof "astaxanthine". Zij krijgen dit binnen door het eten van algen.

Voorbeelden van specifieke antioxidanten

De alg met de hoogste concentratie aan astaxanthine heet de bloedregenalg, ook wel "haematococcus pluvialis" genoemd. Vanuit deze alg komt de stof astaxanthine de voedselketen in.

Uit onderzoek is gebleken dat het gebruik van astaxanthine in supplement-vorm een significante bescherming biedt tegen schade aan de huid door zonnestraling. Ik heb zelf dit supplement gebruikt op zonnige dagen in de zomer. Het resultaat was een veel kortere hersteltijd na zonnebrand. Binnen 24 uur was de zonnebrand zo goed als verdwenen. Wanneer je astaxanthine wilt bestellen, zoek dan voor de astaxanthine die uit natuurlijke bron haematococcus pluvialis gewonnen is en in een schone omgeving gehaald is.

Astaxanthine behoort tot de krachtigste antioxidanten die er zijn en hebben naast bescherming tegen UV-straling veel meer functies zoals;

• De ogen gezond houden
  
• Spierherstel versnellen 
• Sportprestaties verbeteren
• Beschermen tegen ziekten
• Ondersteunen van de gezondheid van de gewrichten
• Werkt anti-aging

                                                        Lycopeen

Lycopeen is voornamelijk aanwezig in rode voedingsmiddelen, zoals tomaat en watermeloen. Een onderzoek uitgevoerd op de universiteit van Manchester toonde aan dat lycopeen beschermt tegen zonnebrand en de veroudering van de huid. Toen men dagelijks 55 gram tomatenpuree nuttigde, was de huid 33% beter beschermd tegen de zon. De tomatenpuree werd gecombineerd met 10 gram olijfolie, omdat deze combinatie de beschermende en herstellende eigenschappen van lycopeen versterk. Het actieve bestandsdeel lycopeen staat er tevens om bekend dat het bescherming biedt tegen prostaatkanker.

                                                   Bètacaroteen

Ook bètacoteen beschermt tegen zonnebrand. Zo blijkt uit een recent onderzoek dat men een dusdanige hoeveelheid betacaroteen binnen kan krijgen die voor een SPF 4 zorgt! Zorg er dan wel voor dat je producten met extra betacaroteen consumeert gedurende 10 weken of langer. 

Naast deze antioxidanten zijn er nog veel meer stoffen die tegen zonnebrand beschermen en het lichaam tevens gezond houden, denk hierbij aan:

Luteïne, zeastaxanthine, curcumine, omega-3-vetzuren, ubiquinol, pycnogenol etc..

Weetje: Mensen die voldoende omega-3-vetzuren en antioxidanten in hun lichaam aanwezig hebben zijn beter beschermd tegen zonnebrand. Zijn deze reserves echter uitgeput dan zie je dat de huid sneller veroudert en men sneller verbrandt!

Uitdrukking hoeveelheid aan antioxidanten

De hoeveelheid antioxidanten in een bepaald product wordt in de ORAC-waarde uitgedrukt. ORAC staat voor Oxygen Radical Absorbance Capacity. In het Nederlands betekent het zuurstof radicale absorptie capaciteit. Het is dus de capaciteit om vrije radicalenactiviteit en schade neutraal te maken. 

Welke voedingsmiddelen bevatten veel antioxidanten?

Kruidnagel, gedroogde basilicum, kaneel, kurkuma, oreganopoeder, negergierst, zwarte peperpoeder, tijm, chili poeder, pecannoten, paprikapoeder, noten, linzen, waterkers, tomaten, broccoli, zoete aardappels, spruiten, wortels, granaatappels, açai bessen en andere bessen, sinaasappels, kiwi´s, tarwegras, praprika, mango, cacao, algen.

Zoals je nu weet kun je te weinig antioxidanten binnenkrijgen, maar kun je ook te veel antioxidanten binnenkrijgen?

Ja! Er dient een balans te zijn tussen antioxidanten en pro-oxidanten. Vrije radicalen zijn niet enkel en alleen schadelijk voor het lichaam. Ons imuunsysteem gebruikt vrije radicalen om voor ons schadelijke bacteriën te doden. Vrije radicalen waarschuwen het lichaam bij ongewenste bacteriën en helpen om beschadigde eiwitten in de spieren op te ruimen na het sporten.   Overlaad jij jouw lichaam met antioxidanten dan wordt dit waarschuwingsmechanisme te weinig geprikkeld en verkleint de alertheid, wat het imuunsysteem uiteindelijk kan verzwakken. Een juiste balans is dus vereist!

Wat ik zelf doe ter preventie van zonnebrand en herstel

In de zomer probeer ik meer producten te eten met antioxidanten zodat ik beter tegen de zon beschermt ben. Producten die ik dan vaker consumeer zijn: Tomatensap, wortel(sap), bessen, watermeloen, astaxanthine in supplementvorm en niet te vergeten drink ik meer water. Logischerwijs is er in de zomer ook meer fruit en groenten aanwezig, wat ons lichaam de kans geeft om meer bescherming tegen de krachtige zonnestralen te bieden en dit geldt nog meer voor in de tropen waar de zonkracht veel hoger is dan in Nederland.